ส่วยในสังคมไทย: ฝังรากลึกอย่างยาวนาน

ธุรกิจที่ถูกกฎหมายเป็นส่วนใหญ่ แต่มีการส่งส่วยไปยังบุคคลที่มีอิทธิพลหรือราชสำนักเพื่อได้รับประโยชน์ทางเศรษฐกิจและอำนาจนั้น มักเกี่ยวข้องกับการทำธุรกิจที่ต้องพึ่งพาการสนับสนุนจากผู้มีอำนาจในการได้มาซึ่งทรัพยากร, การผูกขาด, หรือการหลีกเลี่ยงกฎหมายในบางประการ แม้ธุรกิจเหล่านี้จะดำเนินการถูกกฎหมายเป็นหลัก แต่การส่งส่วยมักเกิดขึ้นเพื่อเสริมสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันและการเข้าถึงทรัพยากรสำคัญต่าง ๆ

ตัวอย่างการส่งส่วยในธุรกิจถูกกฎหมายส่วนใหญ่

1. ธุรกิจสัมปทานและโครงสร้างพื้นฐาน

บริษัทที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐาน เช่น สร้างทางด่วน, สะพาน, หรือโครงการสาธารณะต่าง ๆ มักต้องประมูลหรือได้รับสัมปทานจากรัฐ การได้รับสัมปทานเหล่านี้มีการแข่งขันสูงและบางครั้งมีการใช้เส้นสายในการประสานงานกับผู้มีอิทธิพลทางการเมืองหรือราชสำนัก การส่งส่วยหรือของขวัญล้ำค่าให้กับผู้มีอำนาจจึงอาจเป็นหนึ่งในวิธีที่ใช้ในการรับประกันว่าธุรกิจจะได้รับสัญญาโครงการ

2. ธุรกิจผูกขาดหรือผูกสิทธิพิเศษในอุตสาหกรรม

บริษัทที่ได้รับสิทธิพิเศษในการประกอบธุรกิจ เช่น การค้าขายสุรา การทำเหมืองแร่ หรือการจัดการพลังงานไฟฟ้า มักจะต้องพึ่งพาความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับผู้มีอำนาจ โดยเฉพาะในกรณีที่มีการควบคุมทรัพยากรที่รัฐเป็นเจ้าของ การส่งส่วยหรือจ่ายเงินให้กับบุคคลในตำแหน่งสูงที่เกี่ยวข้องกับการอนุมัติหรือออกใบอนุญาตในการทำธุรกิจเหล่านี้เป็นวิธีหนึ่งที่บริษัทอาจใช้เพื่อรักษาสถานะหรือสิทธิ์ในการดำเนินธุรกิจต่อไป

3. ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์และการพัฒนาเมือง

การพัฒนาโครงการอสังหาริมทรัพย์ขนาดใหญ่ เช่น การสร้างหมู่บ้าน คอนโดมิเนียม หรือโครงการจัดสรรที่ดิน มักต้องมีการได้รับอนุญาตจากหน่วยงานต่าง ๆ ในท้องถิ่นและส่วนกลาง การได้รับที่ดินในทำเลดีและผ่านการอนุมัติจากหน่วยงานรัฐอาจทำได้ง่ายขึ้นหากมีการส่งส่วยหรือให้ผลประโยชน์กับผู้มีอิทธิพลหรือราชสำนักที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการตัดสินใจเรื่องเหล่านี้

4. ธุรกิจสื่อสารและโทรคมนาคม

ในอุตสาหกรรมโทรคมนาคมและการสื่อสาร ธุรกิจใหญ่ ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการประมูลคลื่นความถี่หรือสัมปทานเครือข่ายโทรศัพท์มือถือ มักมีการแข่งขันกันสูง การได้สิทธิ์ในการประมูลเหล่านี้อาจมีการใช้เส้นสายทางการเมือง หรือการให้ผลประโยชน์ส่วนตัวแก่บุคคลที่มีอำนาจในการอนุมัติและควบคุมคลื่นความถี่

5. ธุรกิจสื่อและบันเทิง

ธุรกิจสื่อมวลชนที่ต้องอาศัยการสนับสนุนจากรัฐบาลหรือผู้มีอำนาจ เช่น การอนุญาตให้ถ่ายทอดสดช่องทีวีหรือสื่อวิทยุ อาจมีการส่งส่วยหรือสนับสนุนทางการเงินให้กับผู้มีอำนาจเพื่อให้ได้รับใบอนุญาตหรือโอกาสในการทำธุรกิจ

ตัวอย่างการส่งส่วยจากธุรกิจถูกกฎหมาย

• การประมูลโครงการพัฒนาทางด่วนในกรุงเทพฯ

บริษัทเอกชนที่ได้รับสัญญาจากรัฐบาลมักจะต้องจ่ายเงินส่วนหนึ่งให้กับข้าราชการระดับสูงหรือบุคคลที่มีอำนาจ ซึ่งบางครั้งอาจเป็นผู้ที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับราชสำนัก เพื่อให้มั่นใจว่าการประมูลจะไม่ถูกรบกวนหรือแข่งขันจากคู่แข่ง

• การอนุมัติโครงการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์

ผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์บางรายต้องจ่ายเงินหรือมอบของขวัญให้กับเจ้าหน้าที่ในระดับท้องถิ่นหรือระดับสูงที่มีบทบาทในการอนุมัติแผนผังเมืองหรือการจัดสรรที่ดิน เพื่อให้โครงการของตนได้รับอนุมัติเร็วขึ้น

• การได้รับใบอนุญาตประกอบกิจการสื่อสารโทรคมนาคม

บริษัทโทรคมนาคมอาจต้องจ่ายเงินให้กับผู้มีอำนาจที่ใกล้ชิดกับหน่วยงานของรัฐหรือราชสำนัก เพื่อให้แน่ใจว่าจะได้สิทธิ์ในการใช้คลื่นความถี่หรือขยายธุรกิจไปในพื้นที่ที่มีการแข่งขันสูง

แม้ธุรกิจเหล่านี้จะดำเนินการตามกฎหมายเป็นส่วนใหญ่ แต่การส่งส่วยให้กับบุคคลในอำนาจหรือราชสำนักเป็นวิธีหนึ่งในการเสริมสร้างความได้เปรียบทางการค้า